Muzeum Częstochowskie oraz Towarzystwo Galeria Literacka zapraszają na spotkanie autorskie z Jarosławem Kapsą.
Podczas spotkania Wydawnictwo TGL zaprezentuje książkę Jarosława Kapsy „Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w czasach PRL (1970-1989)”. W trakcie wieczoru przewidziano dyskusję oraz możliwość zakupu książki z autografem autora.
Wieczór poprowadzą Barbara Strzelbicka i Bogdan Knop.
4 października 2023 r. (środa), godz. 17:00
Muzeum Częstochowskie, Ratusz, Aleja Najświętszej Maryi Panny 45
Książka jest kontynuacją poprzedniej opowieści o Częstochowie, obejmującej lata 1905–1956 (J. Kapsa, Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w XX wieku, t. 1–2). Tym razem dotyczy okresu pamiętanego przez żyjących częstochowian; nie oznacza to jednak – bardziej znanego. Autor pisze wprost: „jest to opowieść o tym, czego nie chcecie wiedzieć o PRL i dlatego wstydzicie się o to pytać”. Książka imponuje ilością faktów, wydarzeń, opisywanych zachowań ludzkich. Bohaterem jest zbiorowość częstochowska, ukazana w całej jej rozmaitości. Możemy z niej poznać sprawy, które cenzura ukrywała przed opinią publiczną, a także wydarzenia, które dziś wypiera się z pamięci zbiorowej. Znajdziemy tu opis zmian przestrzennych miasta, funkcjonowania socjalistycznych zakładów pracy, a równocześnie indywidualnych zachowań ludzi w obliczu kryzysu. Jest tu o tworzeniu się częstochowskiego rocka, o niezależnych inicjatywach, a także o klimacie wszechobecnej ideologii. Poznamy kulisy przygotowań do Pielgrzymek Ojca Świętego, próby wdrażania różnych reform gospodarczych oraz kiełkowanie kapitalizmu. Nie zabraknie też obrazu przestępczości w socjalizmie ani opowieści o różnych formach rozrywki rozpraszającej codzienną nudę.
Stworzony obraz nie jest jednoznaczny. Autor stara się docenić wartość społecznego zaangażowania ludzi o różnych politycznych sympatiach. Deklaruje we wstępie:
W każdej społeczności, bez względu na panujący system, do mniejszości należą ludzie politycznie aktywni, a nawet wśród nich niewielka część kieruje się wyłącznie motywami ideologicznymi lub moralnymi. Większość przyjmuje indywidualne strategie przetrwania, koncentrując się na zapewnieniu dobrego życia sobie i najbliższym. Motywy moralne przekładają się na realia codzienne: żyjąc uczciwie, dbasz o to, by innych nie skrzywdzić. W najgorszym systemie politycznym większość ludzi stara się żyć uczciwie, wykonując obowiązki zawodowe, czasami związane ze służbą na rzecz „złej władzy”, ale starając się nie czynić krzywdy innym. Ludzie żyjący i pracujący w PRL mieli ku temu podstawy i uważali się za uczciwych, wykonując możliwie najlepiej pracę milicjanta, nauczyciela, inżyniera, urzędnika. (…) Zachowania wynikające z owych różnic w odniesieniu do wartości moralnych można i należy opisywać, ale szkodliwą pychą byłoby je osądzać.
Otrzymujemy więc zbudowany z faktów obraz Częstochowy w latach 1970–1989. Sąd nad epoką należy już tylko do czytelnika, podobnie jak i jego wybór: uczyć się na doświadczeniach przeszłości, czy bezmyślnie powtarzać wielokrotnie już wcześniej popełnione błędy.
Jarosław Kapsa, Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w czasach PRL (1970–1989),
Towarzystwo Galeria Literacka, Częstochowa 2023.
***
Jarosław Kapsa (ur. 11 maja 1958 r. w Krakowie) – pisarz, dziennikarz, polityk i urzędnik samorządowy, poseł na Sejm RP X kadencji, działacz opozycji demokratycznej. Ukończył LO im. Mikołaja Kopernika w Częstochowie, jest absolwentem kierunku historia Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (2010).
W stanie wojennym internowany od 31 grudnia 1981 r. do 13 grudnia 1982 r., po zwolnieniu nadal działał w podziemnych strukturach i współpracował z niezależnymi pismami, za co w grudniu 1985 r. został ponownie aresztowany na trzy miesiące. W 1989 r. uzyskał mandat posła na Sejm X kadencji, jako poseł pracował w centralnej komisji weryfikującej funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, zajmował się także wojskowymi służbami specjalnymi.
Po wycofaniu się z życia politycznego w 1992 r. zajął się dziennikarstwem, pracując w „Życiu Warszawy”, „Życiu Częstochowy” (zastępca redaktora naczelnego), „Dzienniku Częstochowskim 24 godziny”, „Gazecie Częstochowskiej”, od 2004 r. jest stałym felietonistą Tygodnika Regionalnego „7 Dni” i portalu cz.info.pl (dział cz.kontra), współpracuje z Częstochowskim Magazynem Literackim „Galeria”.
Laureat II nagrody w konkursie Radia Wolna Europa na słuchowisko (1986), nagrody Polcul Foundation za działalność publicystyczną (1989), wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2000). W 2011 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2015 r. Krzyżem Wolności i Solidarności.
Jest autorem książek i artykułów o historii najnowszej, w tym zwłaszcza o historii Częstochowy. Niniejsza książka stanowi kontynuację cyklu: Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w XX wieku, t. 1–2.